Een prikje, meer is het niet… Toch breekt het zweet je uit als je ook maar denkt aan een naald. Herkenbaar? Dan ben je echt niet de enige. Veel mensen hebben last van prikangst. Soms merk je het pas als je bij de dokter zit. Hartslag omhoog, handen klam, je hoofd vol met ‘wat als’-gedachten. Gelukkig ben je niet de enige, en zijn er tig manieren om ermee om te gaan. Met deze 5 tips wordt prikken een stuk minder spannend.

1. Weet wat je te wachten staat

Een groot deel van angst komt voort uit onzekerheid. Je weet niet wat er gaat gebeuren, en dat maakt je gespannen. Het helpt dus om jezelf vooraf wat beter te informeren. Hoe verloopt een prik? Wat voel je wel, en vooral: wat voel je niet?

De meeste injectienaalden zijn tegenwoordig flinterdun en scherp geslepen. Daardoor voel je vaak maar een kort prikje, als je het al voelt. En ook de techniek is verbeterd: een injectiespuit van goede kwaliteit zorgt ervoor dat medicijnen of vaccins soepel worden toegediend, zonder extra druk of gedoe. Weten dat het vaak sneller en minder pijnlijk is dan je denkt, stelt gerust.

2. Focus op je ademhaling (en niet op de naald)

Wat je aandacht geeft, groeit. Dat geldt ook voor angst. In plaats van te staren naar wat er gebeurt, kun je je beter concentreren op iets anders: je ademhaling bijvoorbeeld.

Probeer deze oefening eens: adem 4 tellen in door je neus, houd 4 tellen vast, adem 4 tellen uit door je mond. Herhaal dit een paar keer terwijl je wacht. Het helpt je lijf tot rust te komen. Vind je dat lastig? Vraag of je tijdens de prik mag praten, of neem iemand mee die je afleidt. Alles wat je uit je hoofd haalt, helpt met het verminderen van stress.

3. Zeg dat je het spannend vindt

Je hoeft geen held te spelen. Echt niet. Prikangst is heel normaal en zorgverleners komen het dagelijks tegen. Als je vertelt dat je het lastig vindt, kunnen ze daar rekening mee houden. Ze nemen misschien wat extra tijd, praten met je, of leggen stap voor stap uit wat ze gaan doen.

Voor sommige mensen helpt het ook om even te liggen tijdens de prik. Dat voorkomt dat je duizelig wordt of onwel. Maar dat weet een arts of verpleegkundige natuurlijk pas als jij aangeeft hoe je je voelt.

4. Denk ergens anders aan

Een kind dat opgaat in een tv-programma of spelletje op de iPad voelt de prik van een vaccin vaak niet eens. Bij volwassenen werkt het net zo. Je brein kan zich maar op één ding tegelijk focussen, dus leidt het af.

Denk aan iets leuks wat je straks gaat doen. Herhaal in je hoofd een zinnetje dat je rustig maakt. Of geef jezelf een soort ‘mentale uitleg’, zoals: “Deze prik helpt me gezond te blijven.” Dat klinkt misschien gek, maar voor veel mensen werkt het.

5. Oefening baart vertrouwen

Sommige mensen krijgen vaker een injectie, bijvoorbeeld bij een chronische aandoening of vitaminetekort. In dat geval kun je je angst langzaam afbouwen.

Begin klein. Gewoon een injectiespuit vasthouden en bekijken kan een goede eerste stap zijn. Daarna kun je oefenen met het prikken in een kussen of een schuimblokje. Zo leer je stap voor stap dat je het wél aankunt. Vaak merk je dat de spanning vanzelf minder wordt.

Prikangst is geen zwakte

Niemand vindt prikken leuk. Maar als het je echt in de weg zit, weet dan: je staat er niet alleen voor. Er zijn genoeg manieren om ermee om te gaan. Met de juiste aanpak en mensen om je heen kun je stap voor stap je angst verminderen. En hoe vaker het lukt, hoe meer vertrouwen je krijgt. Prikken wordt misschien nooit je hobby, maar wel iets wat je aankunt.

Veelgestelde vragen:

Hoe weet ik of ik prikangst heb of gewoon zenuwachtig ben?

Bij prikangst is de spanning meestal zó heftig dat je echt gaat zweten, duizelig wordt of zelfs flauwvalt. Gewoon zenuwachtig zijn is iets minder intens en trekt vaak snel weg.

Helpt verdovende zalf tegen prikangst?

Soms wel. Als je vooral bang bent voor de pijn, kan een verdovende zalf helpen. Vraag er even naar bij de huisarts of apotheek. Houd er wel rekening mee dat het even moet intrekken.

Wat moet ik doen als ik flauwval bij prikken?

Geef het van tevoren aan. Dan kun je bijvoorbeeld liggend geprikt worden. Adem rustig, focus op iets anders, en blijf nog even liggen na de prik tot je je beter voelt.

Kun je een prik ook helemaal vermijden?

Soms wel, maar vaak niet. Bij vaccinaties, bloedafname of bepaalde medicijnen hoort nu eenmaal een injectie. Je kunt het wel makkelijker maken voor jezelf door goed voorbereid te zijn.

Is prikangst iets wat vanzelf overgaat?

Niet altijd. Sommige mensen houden het hun hele leven. Maar het goede nieuws is: je kunt er wél beter mee leren omgaan. Hoe vaker je merkt dat het meeviel, hoe kleiner de angst wordt.