Zaandam is bekend voor zijn Zaanse Schans, molens, en zijn industrie, maar wie goed kijkt, ziet een stad in beweging. Gen Z beleeft de omgeving helemaal anders dan de vorige generaties: digitaal, creatief, en met een scherp gevoel voor identiteit. Ze geven de stad een frisse wind en een dynamische sfeer. Jong zijn in Zaandam: wat betekent dat precies?

TikTokken in de Stationsstraat

Zoals elke jongere, leven de Zaanse jongeren net zoveel online als offline. Vroegere generaties hingen rond aan het station of bij het winkelcentrum; ze trokken richting Amsterdam waar ze stiekem een jointje gingen roken of een gokje waagden in Holland Casino. Tegenwoordig hoef je daar natuurlijk de deur niet voor uit. Bij https://tiptop-casino.net/ heb je alles binnen handbereik; van slots tot poker en zelfs spellen met live dealers. Toch is de Stationsstraat nog steeds een centrale plek voor de huidige generatie, maar tegenwoordig is het ook een decor voor Instagram-stories en TikTok-dansjes. Jongeren filmen elkaar op de roltrap van het station, bij het opvallende Inntel Hotel of voor de felle graffiti bij het Hembrugterrein. Social media zijn voor Gen Z niet alleen een bron van entertainment, het is ook een vorm van zelfexpressie. Op TikTok zijn er heel wat video's te vinden met hashtags als #Zaandam, #Zaanstad of zelfs #Zaanvibes. Sommigen maken ironische content over het leven 'buiten Amsterdam', anderen zetten trots hun wijk in de spotlight.

De nieuwe hangplekken

De klassieke hangplek op de trap van de Gedempte Gracht bestaat nog, maar er is meer variatie gekomen. De Zuiddijk, ooit vooral bekend van de snackbar en de avondwinkel, is nu een favoriete spot voor jongeren met scooters en muziekboxen. Ook plekken als het Darwinpark of het Zaanse skatepark hebben hun eigen 'clans'. Jongeren gebruiken WhatsApp-groepen en Snapchat om te bepalen waar het die dag te doen is.

Actief in Zaandam

Jongeren in Zaandam zitten niet natuurlijk niet alleen op hun smartphone. In het skatepark komen dagelijks skaters, BMX'ers en steppers samen. Niet per se om elkaar te overtroeven, maar juist om samen tricks te leren, muziek te luisteren en te chillen.

Het is hier superchill,” zegt de 16-jarige Rayan, die elke middag na school met zijn vriendengroep naar het park komt. “Je hoeft niks te kopen, niemand jaagt je weg. En als iemand een nieuwe trick leert, krijgt hij of zij een groot applaus.”

Daarnaast zijn er initiatieven zoals freerunning of street workouts in het Veldpark en zelfs basketbalgroepen die elkaar via Instagram oproepen om 's avonds te komen spelen bij het veldje aan de Zuiddijk. De gemeente speelt daar slim op in met betere verlichting, meer openbare sporttoestellen en steun voor jongerenprojecten.

Creativiteit aan de Zaan

Niet alle jongeren trekken naar Amsterdam voor kunst en cultuur – steeds meer creatieve initiatieven ontstaan gewoon in Zaandam zelf. Denk maar aan De Hellema, een plek die onderdak biedt aan een bonte verzameling van kunstenaars, musici, ambachtslieden en creatieve ondernemers. Ook op scholen als het St. Michaël College of het Trias VMBO worden jongeren gestimuleerd om met muziek, mode of media aan de slag te gaan.

Een voorbeeld is de 18-jarige Amina, die met haar vriendinnen een duurzame kledinglijn begon tijdens een schoolproject. “We gebruiken tweedehandskleding van de markt, knappen het op, en verkopen het op Insta. En ja, een shoot in het Darwinpark hoort er natuurlijk bij.”

Meningsverschillen en jongerenparticipatie

Toch is de relatie tussen jongeren en de stad niet altijd even vreedzaam. Jongeren voelen zich soms ongezien of niet welkom. De aanwezigheid van politie of buurtwachten op populaire hangplekken of klachten van bewoners over geluid of samenscholing zorgen voor de nodige spanningen.

“Ze denken dat we herrie komen schoppen,” zegt de 15-jarige Esmee. “Maar we willen gewoon ergens chillen zonder weggekeken te worden. Iedereen is toch ooit jong geweest”

De gemeente beseft dat jongeren meer zijn dan een bron van overlast. Jongeren vormen een belangrijk onderdeel van de stad; ze zitten vol ideeën, energie en betrokkenheid bij hun eigen omgeving. Daarom zijn er steeds vaker gesprekken gaande over jongerenparticipatie, niet alleen op papier, maar ook in de praktijk. In verschillende wijken worden jongeren actief betrokken bij buurtprojecten, herinrichtingsplannen en evenementen. Daarnaast ontstaan er allerlei initiatieven die jongeren een stem geven. Ze kunnen meepraten over de inrichting van een skatepark of helpen bij het opzetten van culturele evenementen of buurtactiviteiten. Steeds vaker wordt hun perspectief gezien als zinvol in plaats van storend.

Toekomst in eigen hand

Jongeren zijn de toekomst van Zaandam. Wie door hun ogen kijkt, ziet geen stad met oude pakhuizen en molens, maar een stad vol energie, mogelijkheden en creativiteit. Misschien moeten we wat vaker stilstaan bij die groep jongeren op de Zuiddijk. Niet om hen weg te sturen, maar om te luisteren naar wat ze de stad kunnen leren over verbinding, duurzaamheid of cultuur. Wat hebben zij te vertellen? Welke dromen, wensen en inzichten brengen ze mee? Hun perspectief kan verrassend verfrissend zijn en Zaandam helpen om mee te bewegen met de tijd.