KOOG AAN DE ZAAN - Wethouder Songül Mutluer van Zaanstad opende donderdag 11 oktober het hypermoderne, geheel vernieuwde laboratorium van SALT aan de Molenwerf in Koog aan de Zaan. Het eerste huisartsenlaboratorium van Nederland kan hierdoor nóg snellere en efficiëntere diagnostiek leveren voor de huisartsen en patiënten in de regio Zaanstad, Castricum en Kennemerland.

Het leveren van zinnige en zuinige zorg, dat is wat Stichting Artsenlaboratorium en Trombosedienst vanaf de oprichting in 1955 altijd heeft nagestreefd. Met de opening van het geheel vernieuwde, ultramoderne laboratorium aan de Molenwerf in Koog aan de Zaan is SALT in staat die belofte nóg beter, sneller en efficiënter in te lossen. De kwalitatief hoogstaande diagnostiek die het lab in de eerstelijns zorg - de huisartsen - verzorgt, is daarmee voor de komende jaren verzekerd.Ruim 180.000 orders verwerkt SALT jaarlijks, elk goed voor 8 à 10 diagnostische bepalingen. Daarnaast komen elk jaar 110.000 orders bij de Trombosedienst binnen. Voor de ruim 180 klanten verwerkt SALT gemiddeld ruim 1,5 miljoen medische bepalingen per jaar. De waarde van het laboratorium is daarmee van onmeetbare waarde voor deze regio, waarbij het laboratorium naast huisartsen ook medisch specialisten, verloskundigen maar vooral patiënten bedient.

Sneller en efficiënter
Christy Niemeijer, directeur van SALT en huisarts, begeleidde de afgelopen 1,5 jaar de transitie naar het nieuwe laboratorium vanaf 2017 met haar labteam, de aannemer en Roche Diagnostics, leverancier van de laboratoriuminstrumenten en parameters. Vervanging van bestaande apparatuur was hoogstnoodzakelijk, beaamt zij. “Eigenlijk konden we de productie niet meer aan,” aldus Niemeijer. “De vraag nam toe, net als de leeftijd van ons laboratorium. Sommige instrumenten waren 16 jaar oud, zoals die waarop we de diabetesbepalingen verrichtten. Kwalitatief hoogstaande diagnostiek heeft SALT altijd geleverd, maar met het nieuwe lab zijn we in staat nog efficiënter te werken. Onze analisten hoeven zo goed als niet meer over te werken, iets wat in het verleden eerder regel dan uitzondering was. Van de bloedafnames die mensen voor 10 uur ’s ochtends laten doen, onze zogenaamde routineproductie, is de uitslag vóór 4 uur ’s middags bij de huisarts. Dat is sneller dan vroeger en ongelooflijk fijn voor zowel de patiënt als de arts.

”Een lab vol ICT
Het vervangen van een geheel laboratorium is geen sinecure. Nieuwe instrumenten, nieuwe werkmethoden maar vooral ook leren omgaan met veel nieuwe ICT-toepassingen. “Dankzij de inzet van onze mensen en Roche Diagnostics heeft ons laboratorium echter geen moment stilgelegen bij de overgang naar het nieuwe laboratorium. Daar zijn we enorm trots op. Daarnaast kunnen we dankzij bijvoorbeeld de modernste IT-middleware onze buizen sneller volgen. Dat vergroot de snelheid, maar ook de accuraatheid van onze diagnostiek.”

Brug tussen huisarts en ziekenhuis
Christy Niemeijer: ‘SALT is ooit ontstaan omdat de huisartsen behoefte hadden aan meer en betere diagnostiek. Onze zorg naar die huisarts en patiënt is dan ook van heel hoog niveau. We hebben een heel mooi sluitend netwerk in de eerstelijns zorg met een ongelooflijk intensieve samenwerking onderling. We zijn ook het eerste artsenlab dat een enorm breed pakket diagnostiek biedt: een volwaardige functie-afdeling. Als huisarts weet ik waar behoefte aan is. Op dit moment is SALT nog steeds koploper op het gebied van kwaliteit en maken wij een sprong naar de zogenaamde ‘anderhalfde lijns zorg’. Met deze zorg slaan we een brug tussen de eerste en tweede lijn, de huisarts en het ziekenhuis, zoals met het Zaans Medisch Centrum of het Waterland Ziekenhuis in Purmerend. In die anderhalfde lijn geven medisch specialisten beoordelingen en behandeladviezen. Deze specialisten beoordelen onderzoeken voor huisartsen en geven aan of een bezoek aan het ziekenhuis echt noodzakelijk is. Bovendien kunnen patiënten snel terecht en dat geeft geruststelling. Dat is prettiger voor de patiënt, maar brengt tegelijkertijd ook een enorme bezuiniging op de zorgkosten met zich mee.”

Zorg dichtbij en aan huis
SALT beschikt over een zogenaamd eerstelijnscentrum waar zorg plaatsvindt. Uniek in de regio, aldus Christy Niemeijer: “Denk aan zwangere vrouwen met diabetes. Die worden normaliter doorverwezen naar het ziekenhuis, maar kunnen nu gewoon in ons centrum worden behandeld door onze eigen diabetesverpleegkundigen.” Een andere service die SALT aanbiedt, is zorg aan huis. “Met de vergrijzing is daar in toenemende mate behoefte aan. Dankzij onze eigen buitendienst verlenen we veel zorg bij de mensen thuis. En denk aan ons mobiele röntgenapparatuur, waarbij we snelle diagnose aan huis kunnen aanbieden.” Maar ook voor hartfilmpjes, hartecho, inspanningstesten en echodiagnostiek kunnen patiënten terecht. Christy Niemeijer: “En doordat wij zo frequent bij mensen thuiskomen, heeft SALT tevens een signaleerfunctie.

Digitaal en duurzaam
De kortere lijnen met artsen en specialisten van regionale ziekenhuizen zijn mede bewerkstelligd doordat SALT haar diagnostiek verder heeft gedigitaliseerd. Het digitaalaanvragen van een onderzoek levert veel voordelen op; de patiënt hoeft geen bewijsbriefje meer op te halen, de uitslagen zijn sneller bij de arts, de wachtlijsten zijn afgenomen, menselijke invoerfouten worden verminderd en het is duurzamer voor het milieu. SALT-directeur Christy Niemeijer: “Daarnaast zijn de doorlooptijden in de labstraten sneller geworden en vinden er minder storingen plaats. Doordat we zo efficiënt en kostenbewust kunnen werken, verdienen we ook veel geld terug voor de zorgverzekeraar. Goede, kwalitatief hoogstaande diagnostiek zoals SALT die biedt, levert veel op. We houden mensen uit het ziekenhuis, terwijl we in de eerste lijn gerant staan voor diagnostiek met de kwaliteit van de tweede lijn. SALT heeft bovendien een adviesraad waar huisartsen inzitten. Zij adviseren SALT waar behoefte aan is om goede diagnostiek en zorg in de eerste lijn te leveren. ”

ISO-accreditatie
Sinds de oprichting van SALT in 1955 is het drukker geworden aan de Molenwerf in Koog aan de Zaan. Veel drukker. Momenteel werken 188 mensen bij de stichting, en ondanks de ingewikkelder geworden ICT-toepassingen ondergaan de flexibele analisten op het lab de veranderingen zonder noemenswaardige problemen. Als eerste laboratorium van NoordHolland ontving SALT de ISO 15189 accreditatie. “Daar zijn we waanzinnig trots op,” zegt Christy Niemeijer. “Dit geeft ons de bevestiging dat we het goed doen en tegelijk zorgt de ISOaccreditatie voor een keurmerk, een garantie van een kwaliteitssysteem, wat resulteert in extra vertrouwen van onze cliënten en samenwerkende partijen.” Dat ook patiënten tevreden zijn over het artsenlaboratorium en de trombosedienst blijkt uit het waarderingscijfer dat zij in een onafhankelijk onderzoek aan SALT toebedelen: een 8,5.

Osteoporose-onderzoek
Christy Niemeijer is er heel stellig in: door voor een diagnostische bepaling eerst naar SALT te verwijzen, hoeft duurdere diagnostiek en onnodige zorg niet altijd in de tweede lijn plaats te vinden. Ze wijst daarbij op het wetenschappelijke onderzoek Osteoporose (botontkalking) dat SALT sinds 8 jaar uitvoert onder zo’n 20.000 vrouwen in onze regio. De eerste resultaten van dit door de minister van Gezondheid gesteunde onderzoek worden binnenkort gepresenteerd. Christy Niemeijer: “Doorgaans worden patiënten met botontkalking doorverwezen naar het ziekenhuis. De door ons onderzochte vrouwen met botontkalking krijgen vanuit de eerste lijn een behandeladvies, en slechts 4,5% moest worden doorverwezen naar het ziekenhuis.” SALT onderschrijft met dit voorbeeld zijn kernwaarden nog eens: deskundig, servicegericht, samenwerkend en doelmatig. Zinnige zuinige zorg!