ZAANSTAD - De Haagse onderhandelingen rond de Voorjaarsnota van het Rijk geven vooralsnog geen zicht op structurele verbetering van de financiële verhoudingen tussen rijk en gemeenten. De dreiging van het Ravijnjaar 2026 is voor gemeenten allesbehalve weggenomen. Tegen deze onzekere achtergrond is nu de Voorjaarsnota van Zaanstad tot stand gekomen. Het Zaanse college van B&W deelt deze vandaag met de gemeenteraad.

De begrotingsvoorstellen uit deze voorjaarsnota zijn sluitend voor 2026 en 2027 maar een miljoenentekort dreigt voor de jaren daarna. Door een groeiend takenpakket dat ook steeds hogere (wettelijke) eisen kent, door geldgebrek en door capaciteitsvraagtukken staat de Zaanse begroting onder druk.

Wethouder Stephanie Onclin (financiën): “Het Rijk moet de gemeenten voldoende geld geven om alle taken te kunnen uitvoeren. Afgelopen jaar heeft Zaanstad samen met de VNG in Den Haag geprobeerd om de dreigende korting van € 2,3 miljard voor gemeenten ongedaan te maken. Na publicatie van het adviesrapport van de Commissie van Ark over de uit de pan rijzende jeugdzorgkosten is onze lobby uitgebreid met de eis tot eerlijke compensatie hiervoor – we willen nog altijd dat het Rijk het rapport van Ark overneemt van ‘kaft tot kaft’ en zorgt voor voldoende financiën om deze belangrijke taak te kunnen uitvoeren”.

Bij deze voorjaarsnota is uitgegaan van volledige compensatie door het Rijk voor de Jeugdzorg - conform het advies van de commissie Van Ark. Als het Rijk anders besluit (dus geen 100% compensatie) dan is het college bereid om stevig in te zetten en -samen met de VNG- naar de rechter te stappen. Het college zoekt verder naar ruimte in de begroting via efficiënter werken, via het creëren van extra inkomsten -zonder de woonlasten te verhogen- en via het strategisch inzetten van reserves. Zo ontstaat voor 2026 en 2027 een sluitende begroting. Een deel van het ravijnjaar wordt daarmee opgelost, maar een tekort op de begroting vanaf 2028 lijkt zo onvermijdelijk.

Stephanie Onclin is niet positief over de maatregelen die het Rijk wél laat zien in haar Voorjaarsnota: “De Haagse voorstellen voor verbetering van onze situatie leiden hooguit tot verschuiving van het ravijnjaar van 2026 naar 2028. De dreiging is nog lang niet van tafel”.

Wethouder Stephanie Onclin

Knelpunten oplossen in 2025


Met de Voorjaarsnota “herijkt” het college ook de begroting van het lopende jaar. Hoewel er grote financiële onzekerheden en tekorten zijn, zien we ook knelpunten bij de uitvoering van het bestaande Zaanse beleid. Een deel van deze knelpunten kan echter niet wachten op mogelijk betere financiële tijden en die zijn daarom toch meegenomen in deze voorjaarsnota.

Geen sluitende begroting na 2027


Jaarlijks stelt Zaanstad een voorjaarsnota op die bestaat uit twee delen. Dit zijn een voortgangsrapportage op het lopende financiële jaar (2025) en de kaders voor het opstellen van de begroting voor de volgende jaren (2026-2029). Gezien de grote financiële onzekerheid en de tekorten die meerjarig ontstaan, legt het Zaanse College van B&W nu geen sluitende begroting neer voor de jaren na 2027.

Jaar

Begroting Zaanstad

2026

€ 384.000 overschot

2027

€ 131.000 overschot

2028

€ 6.4 miljoen tekort

2029

€ 8.4 miljoen tekort

Verkiezingen maart 2026


Dit jaar (2025) is het laatste volledige jaar van de huidige coalitie. In maart 2026 zijn er weer gemeenteraadsverkiezingen. Met het wél sluitend maken van de jaren 2026 en 2027 én het oplossen van een aantal structurele en incidentele knelpunten, laat het college straks een duidelijke en verantwoorde financiële positie achter voor het volgende college.

Proces richting de gemeenteraad


Vandaag is de voorjaarsnota gedeeld met de leden van de Zaanse gemeenteraad. Een debat in de gemeenteraad volgt op 3 en 5 juni, aansluitend volgt besluitvorming in de raad op 12 juni. Het college zal op basis van de kaders van de vastgestelde voorjaarsnota de begroting voor 2026 opstellen.

Alle stukken vind je hier op het Raadsinformatiesteem